Πράξη και Πρόταγμα

    <<Αυτό που μέχρι τώρα ονομάζεται πολιτική, υπήρξε σχεδόν πάντοτε ένα μίγμα, στο οποίο δέσποζε η πλευρά της χειραγώγησης, ο χειρισμός δηλαδή των ανθρώπων ως αντικειμένων, με βάση τις ως γνωστές υποτιθέμενες ιδιότητες και αντιδράσεις τους. Αυτό που εμείς ονομάζουμε επαναστατική πολιτική, είναι μια πράξη ( 1 ) που τάσσει ως αντικέιμενο στον εαυτό της τήν οργάνωση και τον προσανατολισμό της κοινωνίας, με σκοπό την αυτονομία όλων, και αναγνωρίζει οτι αυτή προυποθέτει ένα ριζικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, που δεν θα είναι και αυτός δυνατός παρά μέσα από την εκδίπλωση της αυτόνομησ δραστηριότητας των ανθρώπων.

       Εύκολα θα συμφωνησει κανείς ( με το ευεργέτημα της απογραφής μερικών σύντομων ιστορικών φάσεων ) οτι μια τέτοια πολιτική δεν υπήρξε μέχρι σήμερα. Πώς και γιατί θα μπορούσε να υπάρξει τώρα; Σε τί θα μπορούσε να στηριχθεί;
         Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα παραπέμπει στη συζήτηση του ίδιου του περιεχομένου του επαναστατικού προτάγματος που είναι ακριβώς η αναδιοργάνωση και ο αναπροσανατολισμός της κοινωνίας με την αυτόνομη δράση των ανθρώπων.
          Το πρόταγμα είναι το στοιχείο της πράξης ( και κάθε δραστηριότητας ) . Είναι μια καθορισμένη πράξη, θεωρούμενη ως προς τους δεσμούς της με το πραγματικό, ως προς το συγκεκριμενοποιημένο ορισμό των στόχων της, ως προς την εξειδίκευση των μεσεύσεών της. Είναι η πρόθεση ενός μετασχηματισμου του πραγματικού που καθοδηγείται απο μια παράσταση του νοήματος αυτού του μετασχηματισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές συνθήκες και εμψυχώνοντας μια δραστηριότητα. >>




  ( 1) Η πράξη είναι αυτό που σκοπεύει στη ανάπτυξη της αυτονομίας, ως σκοπό και χρησιμοποιεί προς αυτόν τον σκοπό την αυτονομία ως μέσο. Αυτός ο τρόπος του λέγειν είναι βολικός, γιατί είναι εύκολα κατανοητός. Αποτελεί όμως, στην κυριολεξία, γλωσσική κατάχρηση, και οι όροι σκοπός και μέσο είναι είναι απόλυτα απρόσφοροι σε αυτό το πλαίσιο. Η πράξη αντιστέκεται στην προσπάθεια αναγωγής της σε ένα σχήμα σκοπών και μέσων. Το σχήμα του σκοπού και των μέσων ανήκει ακριβώς στην τεχνική δραστηριότητα, διότι αυτή έχει να κάνει με έναν αληθινό σκοπό, έναν σκοπό που είναι σκοπός, ένα σκοπό πεπερασμένο και ορισμένο που μπορεί να τεθεί ώς αναγκαίο ή πιθανό αποτέλεσμα, εν όψει του οποίου η επιλογή των μέσων ανάγεται σε πρόβλημα υπολογισμού κατα το μάλλον ή ήττον ακριβούς. Με αυτόν τον σκοπό τα μέσα δεν έχουν καμια εσωτερική σχέση, απλώς μια σχέση αιτίου και αιτιατού.
  
 Κορνήλιος Καστοριάδης
Η Φαντασική Θέσμιση Της Κοινωνίας
 ( ΙΙ Θεωρία και επαναστατικό πρόταγμα/ Πράξη και Πρόταγμα)